Đồng Tháp đẩy mạnh ứng dụng khoa học – công nghệ để phát triển ngành hàng xoài theo chiều sâu

1. Xây dựng chuỗi giá trị xoài theo tiêu chuẩn khoa học

Những năm gần đây, ngành KH&CN Đồng Tháp đã triển khai đồng bộ nhiều chương trình, đề tài nhằm nâng cao chất lượng sản xuất xoài. Theo Giám đốc Sở KH&CN Lê Quang Khôi, tỉnh tập trung vào ba nhóm nhiệm vụ lớn để chuẩn hóa toàn bộ chuỗi giá trị xoài.

Nâng cao kỹ thuật trồng trọt bằng KH&CN

Các đề tài về giống, về xử lý ra hoa, quản lý sâu bệnh, bảo quản sau thu hoạch được triển khai rộng rãi. Nhờ đó, nông dân có thể:

• Chủ động cho xoài ra hoa đồng loạt
• Tăng năng suất và độ đồng đều của trái
• Giảm đáng kể chi phí sản xuất
• Đáp ứng yêu cầu khắt khe của các thị trường xuất khẩu

Việc hình thành hệ thống vườn đầu dòng đạt chuẩn cũng giúp cung cấp nguồn giống sạch bệnh và chất lượng ổn định cho toàn vùng.

Bảo vệ và nâng tầm thương hiệu xoài Đồng Tháp

Đồng Tháp chú trọng xây dựng, đăng ký và bảo hộ các nhãn hiệu tập thể, chỉ dẫn địa lý. Hai thương hiệu “Xoài Cát Hòa Lộc” và “Xoài Cát Chu Đồng Tháp” được bảo hộ giúp tăng niềm tin thị trường, tạo hàng rào pháp lý vững chắc khi mở rộng xuất khẩu.

Số hóa chuỗi giá trị – nâng cao tính minh bạch

Tỉnh triển khai mạnh mẽ chuyển đổi số trong nông nghiệp:

• Quản lý mã số vùng trồng trên hệ thống số hóa
• Ghi nhận quy trình sản xuất theo thời gian thực
• Truy xuất nguồn gốc bằng QR code

Những mô hình đổi mới như “Cây xoài nhà tôi” giúp nông dân tiếp cận thương mại điện tử, tạo thêm kênh tiêu thụ bền vững mà không phụ thuộc thương lái.

2. Doanh nghiệp chủ động áp dụng công nghệ bảo quản hiện đại

Trong toàn bộ chuỗi giá trị xoài, khâu sau thu hoạch luôn là “nút thắt” khiến trái xoài giảm chất lượng khi vận chuyển xa. Do đó, nhiều doanh nghiệp Đồng Tháp đã tiên phong đầu tư công nghệ nhằm kéo dài thời gian bảo quản và nâng tầm giá trị sản phẩm.

Một điển hình nổi bật là Công ty TNHH Nông sản sạch T&H (xã Mỹ Thọ) do anh Lê Quốc Trung làm Giám đốc. Nhận thấy xoài dễ hư hỏng khi xuất khẩu, anh Trung đã mạnh dạn đầu tư dây chuyền xử lý theo chuẩn quốc tế HACCP.

Quy trình tại T&H bao gồm:

• Cắt cuống và làm sạch ban đầu
• Xử lý nhiệt kết hợp sục Ozone để tiêu diệt nấm mốc
• Rửa – sấy – làm khô hoàn toàn
• Đóng gói tiêu chuẩn xuất khẩu
• Gắn mã QR code để truy xuất nguồn gốc minh bạch

Nhờ đó:

• Tỷ lệ hư hỏng giảm 50–70%
• Thời gian bảo quản kéo dài 20–30%
• Giá trị mỗi lô hàng tăng rõ rệt

Anh Trung khẳng định: “Ứng dụng KH&CN đồng bộ chính là chìa khóa để xoài Đồng Tháp chinh phục các thị trường khó tính.”

3. Nông dân thay đổi tư duy sản xuất – hướng đến chất lượng cao

Không chỉ doanh nghiệp, nông dân tại các vùng trồng lớn như Mỹ Thọ, Mỹ Hiệp, Bình Hàng Trung… cũng chuyển từ sản xuất truyền thống sang canh tác theo quy trình chuẩn.

Ông Trần Phú Hậu, thành viên nhóm sản xuất xoài hữu cơ tại Mỹ Thọ, chia sẻ rằng bà con trước đây chủ yếu sản xuất theo kinh nghiệm. Nhưng nhờ các lớp tập huấn và mô hình được chuyển giao từ ngành Nông nghiệp và KH&CN, người dân đã:

• Tuân thủ quy trình VietGAP, hữu cơ
• Thực hiện bao trái để hạn chế sâu bệnh
• Ghi chép đầy đủ quy trình canh tác
• Đảm bảo yêu cầu về mã số vùng trồng và dư lượng thuốc BVTV
• Theo ông Hậu, chính việc áp dụng khoa học đã giúp xoài sạch hơn, được thị trường ưu tiên hơn và giá bán ổn định, bền vững.

4. Định hướng chiến lược: Chuyển đổi số – chế biến sâu – nông nghiệp tuần hoàn

Trong thời gian tới, Đồng Tháp đặt mục tiêu đưa ngành hàng xoài trở thành ngành kinh tế chủ lực, có khả năng cạnh tranh cao.

Các định hướng trọng tâm gồm:

 Hoàn thiện quy trình canh tác thông minh

Ứng dụng IoT, cảm biến để quản lý dịch bệnh, tưới tiêu, dinh dưỡng theo thời gian thực.

 Phát triển công nghệ chế biến sâu

Tạo ra sản phẩm giá trị gia tăng như:

• Xoài sấy dẻo
• Bột xoài
• Nước ép, mứt xoài
• Mỹ phẩm từ phụ phẩm xoài

 Mở rộng bảo hộ nhãn hiệu và chỉ dẫn địa lý

Nhằm tăng tính nhận diện của xoài Đồng Tháp trên thị trường quốc tế.

 Phát triển logistics lạnh chuyên nghiệp

Giảm thất thoát sau thu hoạch và đáp ứng yêu cầu vận chuyển đường dài.

 Xây dựng mô hình nông nghiệp tuần hoàn

Tận dụng phụ phẩm xoài làm phân bón hữu cơ, hướng đến sản xuất bền vững.

Kết luận: Xoài Đồng Tháp hướng đến vị thế mới trên bản đồ nông sản

Nhờ chiến lược rõ ràng và sự đồng hành của KH&CN, Đồng Tháp đang tạo ra bước chuyển mình quan trọng cho ngành hàng xoài. Từ sản xuất đến chế biến và tiêu thụ, mọi khâu đều được chuẩn hóa, hiện đại hóa.

Trái xoài Đồng Tháp không chỉ giữ vững vị trí ở thị trường trong nước, mà còn ngày càng khẳng định thương hiệu tại thị trường quốc tế, góp phần đưa nông nghiệp tỉnh nhà phát triển bền vững, hiệu quả và hội nhập sâu rộng.