Quyết liệt ngăn chặn khai thác hải sản bất hợp pháp: Cả nước tăng tốc trước yêu cầu gỡ “thẻ vàng” IUU

Sáng ngày 18/11, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà chủ trì Phiên họp lần thứ 22 của Ban Chỉ đạo quốc gia về IUU, với sự tham dự của đại diện các Bộ, ngành Trung ương và 22 tỉnh, thành ven biển — trong đó có tỉnh Đồng Tháp.

Cuộc họp lần này được xem như bước rà soát quan trọng, đánh giá kết quả thực hiện trước thời điểm EC kiểm tra lần tiếp theo. Chính phủ yêu cầu từng địa phương phải thể hiện quyết tâm cao hơn, hành động mạnh mẽ hơn, không để tái diễn tình trạng tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài.

Chuyển biến rõ rệt trong quản lý đội tàu trên toàn quốc

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, công tác quản lý nghề cá đã có nhiều bước tiến đáng kể. Hệ thống cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia Vnfishbase đã được 100% địa phương cập nhật đầy đủ thông tin, đảm bảo tàu cá hoạt động đều có hồ sơ quản lý.

Đáng chú ý, tỷ lệ lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS) đạt mức rất cao. Việc kiểm tra xuất – nhập bến được thực hiện nghiêm túc hơn, giúp hạn chế tình trạng tàu cá hoạt động không phép. Trong tuần qua, không có tàu cá Việt Nam bị lực lượng chức năng nước ngoài bắt giữ, cho thấy hiệu quả của các biện pháp siết chặt quản lý.

Tuy vậy, báo cáo cũng chỉ ra một số tồn tại đáng lo ngại. Một số tàu cá ở nhiều địa phương vẫn bị ghi nhận mất kết nối VMS, chậm cập nhật nhật ký khai thác hoặc báo cáo sản lượng không đầy đủ. Những thiếu sót này gây khó khăn trong quá trình truy xuất nguồn gốc — yếu tố cực kỳ quan trọng trong yêu cầu chống khai thác IUU.

Đồng Tháp: Tăng tốc đồng bộ, siết chặt từ quản lý đến tuyên truyền

Dù không phải tỉnh ven biển, Đồng Tháp vẫn tham gia chương trình IUU do có đội tàu cá hoạt động trên các tuyến sông lớn và khu vực giáp ranh. Thời gian qua, tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp mạnh mẽ nhằm đảm bảo quản lý chặt chẽ tàu cá và hoạt động khai thác thủy sản nội địa.

Theo báo cáo tại phiên họp, Đồng Tháp đã ban hành 58 văn bản chỉ đạo, điều hành liên quan đến công tác chống khai thác IUU. Tỉnh cũng kiện toàn Ban Chỉ đạo IUU cấp tỉnh, đảm bảo phối hợp thông suốt giữa Công an, Bộ đội Biên phòng, Sở Nông nghiệp và chính quyền địa phương.

Công tác tuyên truyền tại cơ sở được duy trì thường xuyên. Nhận thức của ngư dân, chủ tàu về trách nhiệm chống khai thác bất hợp pháp đã được nâng lên rõ rệt. Nhờ đó, tình trạng vi phạm các quy định về khai thác thủy sản giảm mạnh qua từng năm.

Hiện toàn tỉnh quản lý 1.507 tàu cá, trong đó:

100% tàu đã đăng ký, đăng kiểm, cấp phép hoạt động

Tất cả đều được đánh dấu nhận biết theo quy định

Tàu đủ điều kiện đã được lắp đặt thiết bị giám sát hành trình VMS

Đặc biệt, tỉnh đang quản lý chặt 209 tàu cá không đủ điều kiện hoạt động, yêu cầu neo đậu đúng nơi quy định. Công an, Biên phòng và UBND các địa phương được giao nhiệm vụ kiểm tra đột xuất, kiên quyết không để tàu ra khơi trái phép hoặc tham gia khai thác ngoài khu vực quy định.

Những kết quả trên cho thấy sự đồng bộ trong quản lý tàu cá, góp phần vào mục tiêu chung của cả nước trong nỗ lực chấm dứt khai thác hải sản bất hợp pháp.

Phó Thủ tướng: Cương quyết, không để lọt tàu vi phạm IUU

Phát biểu kết luận phiên họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh tinh thần “kiên quyết – kiên trì – đồng bộ” trong thực hiện các giải pháp chống khai thác IUU. Ông yêu cầu các bộ, ngành và địa phương cần:

1. Cập nhật 100% dữ liệu nghề cá lên hệ thống quốc gia

Dữ liệu phải chính xác, đầy đủ, thường xuyên kiểm tra. Địa phương nào để xảy ra tình trạng thiếu cập nhật sẽ phải chịu trách nhiệm.

2. Tuyệt đối không để tàu cá không đủ điều kiện tham gia khai thác

Tàu không đăng kiểm, không giấy phép, không lắp VMS hoặc mất kết nối phải bị đình chỉ ngay.

3. Xử lý nghiêm mọi hành vi vi phạm IUU

Từ chủ tàu, thuyền trưởng đến lực lượng buông lỏng quản lý đều bị xử phạt theo quy định.

4. Địa phương ven biển phải giám sát hành trình 24/24

Không để tàu mất kết nối bất thường; trường hợp mất tín hiệu phải xác minh, kiểm tra ngay.

5. Tạo sinh kế bền vững, hỗ trợ chuyển đổi nghề cho ngư dân

Việc chuyển đổi nghề giúp giảm áp lực khai thác và phù hợp với xu hướng sản xuất bền vững, giảm phát thải.

Phó Thủ tướng yêu cầu các địa phương chuẩn bị kỹ lưỡng, phối hợp chặt chẽ trước đợt kiểm tra tiếp theo của EC, phấn đấu để Việt Nam sớm được gỡ “thẻ vàng”.

Hướng tới nghề cá bền vững, hiện đại và trách nhiệm

Cuộc họp lần thứ 22 của Ban Chỉ đạo IUU cho thấy quyết tâm lớn của Chính phủ trong việc xây dựng nền nghề cá hiện đại, minh bạch và phát triển bền vững. Không chỉ nhằm đáp ứng yêu cầu của EC, chống khai thác hải sản bất hợp pháp còn bảo vệ nguồn lợi thủy sản, bảo vệ sinh kế của hàng triệu ngư dân trong hiện tại và tương lai.

Với sự chung sức của các bộ, ngành và địa phương từ Bắc đến Nam — trong đó có sự nỗ lực đồng bộ của tỉnh Đồng Tháp — công tác chống khai thác IUU đang có nhiều chuyển biến tích cực. Đây là nền tảng quan trọng để Việt Nam tiến tới mục tiêu xóa bỏ hoàn toàn tình trạng khai thác bất hợp pháp, xây dựng hình ảnh nghề cá có trách nhiệm trên trường quốc tế.