Mùa hè là thời điểm lý tưởng để các loài chim bước vào chu kỳ sinh sản – một hành trình thiêng liêng của tự nhiên, nơi những mầm sống mới được hình thành và lớn lên trong sự bảo bọc của cha mẹ. Thời tiết ấm áp, ánh sáng mặt trời kéo dài và nguồn thức ăn dồi dào chính là những điều kiện thuận lợi để chim xây tổ, đẻ trứng và nuôi dưỡng con non. Không phải ngẫu nhiên mà hầu hết các loài chim đều chọn mùa hè làm mùa sinh nở chính, bởi lẽ mùa này mang lại nhiều lợi thế về sinh học và môi trường, nguồn thức ăn cây trái dồi dào dành cho các loài ăn quả như tao tảo , chào màu, chim sâu, cu gáy ….

Một trong những lý do quan trọng khiến chim chọn mùa hè để sinh sản chính là nguồn thức ăn phong phú. Khi thời tiết trở nên ấm hơn, sâu bọ, côn trùng, hoa quả và hạt giống đều phát triển mạnh, cung cấp nguồn dinh dưỡng thiết yếu cho cả chim bố mẹ và con non. Ngoài ra, với ánh sáng ban ngày kéo dài hơn so với mùa đông, chim có thêm nhiều thời gian để kiếm ăn và chăm sóc tổ. Thời tiết mùa hè cũng ít biến động, giúp tổ chim ít bị ảnh hưởng bởi mưa lớn hay gió mạnh.

Vào đầu hè, chim đực bắt đầu cất tiếng hót thường xuyên hơn và du dương hơn để thu hút bạn tình. Tiếng hót lúc này không chỉ đơn thuần là giao tiếp mà còn là tín hiệu của sức khỏe và sự sẵn sàng sinh sản. Khi đã kết đôi, chim đực và chim cái cùng nhau xây tổ bằng các vật liệu như cỏ khô, rơm rạ, lông vũ hoặc rễ cây. Tổ thường được đặt ở nơi kín đáo như cành cây cao, mái nhà, bụi cây rậm hoặc thậm chí là các khe hở trên tường.

Sau khi tổ hoàn thành, chim cái sẽ đẻ trứng – số lượng trứng thường dao động từ 2 đến 6 trứng tùy loài. Giai đoạn ấp trứng kéo dài khoảng 10 đến 20 ngày. Trong thời gian đó, chim bố và mẹ thay phiên nhau ấp trứng và canh giữ tổ. Khi trứng nở, chim non ra đời trong trạng thái yếu ớt, gần như không có lông và chưa thể tự kiếm ăn. Đây là lúc bản năng làm cha mẹ của chim được thể hiện rõ nét nhất. Cả chim bố và chim mẹ sẽ luân phiên đi kiếm thức ăn – chủ yếu là sâu, giun đất và các loài côn trùng mềm – để nuôi dưỡng con non từng ngày. Chúng cũng rất cảnh giác và sẵn sàng tấn công những kẻ săn mồi tiếp cận tổ, như rắn, mèo hoang hoặc chim ăn thịt.

Sau khoảng 2–3 tuần, chim non dần mọc đủ lông, cứng cáp hơn và bắt đầu tập bay. Khi đủ khả năng tự kiếm ăn, chúng sẽ rời tổ và bắt đầu cuộc sống độc lập, kết thúc chu kỳ sinh sản của bố mẹ chúng. Đáng chú ý, có những loài chim có thể sinh sản 2–3 lứa trong một mùa hè nếu điều kiện thuận lợi.

Tại Việt Nam, nhiều loài chim phổ biến như chim sẻ, chim sáo, chào mào, cu gáy hay chim ri đều sinh sản mạnh vào mùa hè. Mỗi loài lại có tập quán và đặc điểm sinh sản riêng biệt nhưng đều góp phần tạo nên một bức tranh sinh động và phong phú của thiên nhiên trong mùa hè. Tiếng hót ríu rít, những chiếc tổ xinh xắn giấu sau tán lá hay cảnh tượng chim non hé mỏ chờ mồi là những hình ảnh đẹp và thân thuộc gắn liền với ký ức mùa hè của nhiều người.

Việc hiểu và quan sát quá trình chim sinh sản không chỉ mang lại giá trị học thuật mà còn giúp chúng ta nâng cao ý thức bảo vệ thiên nhiên. Giữ gìn môi trường sống trong lành, không chặt phá cây xanh, không săn bắt chim hoang dã cũng chính là cách để góp phần bảo tồn đa dạng sinh học, đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng ảnh hưởng nghiêm trọng đến các loài động vật.

Mùa hè là bản hòa ca sinh sôi của muôn loài, trong đó chim là một nhân vật chính đầy ấn tượng. Quá trình sinh sản của chúng không chỉ thể hiện sự kỳ diệu của tự nhiên mà còn là lời nhắc nhở chúng ta về trách nhiệm gìn giữ môi trường sống – để những tiếng chim hót mùa hè còn mãi ngân vang trong cuộc sống con người.